سازوکارهای پیشگیری پلیسی از جرم سرقت خودرو

چکیده سرقت خودرو در همه جوامع یکی از رایج ترین سرقتها بوده و هست. در ایران نیز سرقت خودرو یکی از جرایمی است که در میان مجموع? سرقتها برابر آمار مراجع رسمی و قانونی از افزایش نسبی برخوردار است. از آنجائیکه سرقت پدیــده ای است که همزمان بــرهم زنند? امنیت مالی و جانی دیگری می باشد، به نظر می رسد پرداختن به علل و عوامل پدیده سرقت ، اعم از عوامل اجتماعی، روانی، اقتصادی، فرهنگی، سیـاسی و شناخت عمیق تر این پدیده و پیامدهای مخرب فردی و اجتماعی آن اهمیت زیادی دارد. معمولاً برای ترسیم وضعیت سرقت خودرو در یک جامعه به مراجع پلیسی و قضایی مراجعه می کنند تا بتوانند آمار دقیق و جامع تری بدست آورند. پژوهش حاضر توصیفی و تبیینی است، که در آن از روش استخراج اطلاعات آمار سرقت خــودرو در ایران برابر مدارک و مستندات پلیس و همچنین مصاحبه با افسران پلیس، بزه دیدگان، سارقین خودرو استفاده شده است، مضافاً اینکه ریشه و علل و عوامل سرقت خودرو در حوزه جرم شناختی بررسی گردیده که برابر یافته های تحقیق، وقوع سرقت خودرو به عوامل متعددی ازجمله عوامل اجتماعی (مهاجرت، اعتیاد، مشروبات الکلی، قمار، طلاق، سرقت، بی اعتقادی، دوستان ناباب، مسائل جنسی، سینما، اوقات فراغت) و نیز عوامل اقتصادی (نیاز، فقر) و عوامل فرهنگی و ... بستگی دارد که هرکدام می تواند به نوبه خود علت گرایش به جرم سرقت باشد، به نحوی که زمینه های سرقت متأثر از مسائل اولیه یا اصلی و نیز مسائل ثانویه است؛ مسائل اولیه مواردی است که بصورت فردی و محیطی بر افراد جامعه تأثیر گذاشته و ناهنجاری های ذهنی و رفتاری را موجب می گردند و مسائل ثانویه شامل شرایط و انگیزه های وقوع بزهکاری است، فردی که متأثر از عوامل جرم زا نظیر خانواده بی بند و بار و تحمل فقر و محرومیت و یا بیماریهای جسمی و روانی و عقده های روی هم انباشته شده می باشد، آمادگی و استعداد لازم را برای سرقت کسب نموده و منتظر بهانه ای برای ارتکاب جرم است. بهترین و موثرترین راه مقابله با سرقت، مقابله با علل و عوامل موجبه آنهاست، برخوردهای مقطعی و موردی با سرقت و سارقین، مبارزه قطعی محسوب نمی شود و پلیس متناسب با امکانات خود در حد کنترل و متعادل نگه داشتن نــسبـی وقــوع جرائـم، حفاظت و مراقبت از محل های خاص تلاش و انجام وظیفه می نماید. از طرفی جهت کنترل و مهار وقوع سرقت خودرو، علاوه بر ریشه یابی علل و عوامل سرقت و رفع موانع و مشکلات، اجرای پیشگیری وضعی و اجتماعی در جهت کاهش سرقت و نیز ارائه راهکار مناسب را می طلبد؛ هرچند اقدامات و برنامه های جدید درون سازمانی و برون سازمانی پلیس تا حدودی منجر به کاهش سرقت خودرو شده است، لیکن پلیس به تنهایی قادر به پیشگیری از سرقت خودرو نمی باشد و این مهم یک رویکرد چند نهادی است که پلیس و مراکز دانشگاهی و تحقیقی در حوز? جرم شناختی و دیگر نهادهای مسئول و مرتبط با موضوع باید با تعامل و هم اندیشی و اجرای برنامه های اصولی و کاربردی، نقش خود را به خوبی ایفاء نموده و پس از علت شناسی جرم و مجرم راههای پیشگیری از سرقت خودرو را بازگو نماید. دراین راستا مشارکت همگانی نهادهای حاکمیت و دولت و مردم را می طلبد. همچنین نیاز به هیأتی است که دارای ضمانت اجرایی لازم باشد تا بتواند وظیفه هر یک از نهادها، سازمانها و تشکلهای دولتی و غیر دولتی را مشخص و هماهنگی اعضاء را جهت هدف پیشگیری از سرقت بر قرار نماید. واژگان کلیدی: پیشگیری – پلیس – سرقت – خودرو